Սեպտեմբերի 26-ին եւ 28-ին Խ. Աբովեանի ան. Հայկական Պետական Մանկավարժական
Համալսարանի բանասիրական բաժանմունքում «Ինքնութիւնը հայ գրականութեան մէջ»
բանախօսութեամբ հանդէս եկաւ Միչիգանի համալսարանի հայագիտութեան ամբիոնի վարիչ,
Պրօֆ. Գէորգ Բարդակչեանը:
Խօսքի սկզբում նա անդրադարձաւ սեփական ինքնութեան
ձեւաւորումին. ծնուել է Պէյրութում, մեծացել Հալէպում, պատանեկութեան շրջանն
անցկացրել Դամասկոսում: Սովորել է յոյն կաթոլիկների երկրորդական վարժարանում:
Աւարտել է Երեւանի Պետական Համալսարանի հայկական բանասիրութեան բաժանմունքը:
Նախասիրութիւններն են գրականութիւնը եւ մտքի պատմութիւնը
Գէորգ Բարդակչեանի
ինքնութեան ձեւաւորման վրայ որոշիչ նշանակութիւն են ունեցել դպրոցական մրցոյթին
ստացած նուէրները` Արամ Հայկազի «Չորս տարի Քիւրդիստանի լեռներուն մէջ» վէպը եւ
Եղիշէ Չարենցի երկերի ընտրանին. «Արամ Հայկազին ծանօթ էի, բայց երբ կարդացի Չարենց,
հասկացայ, որ իմ ներաշխարհում միշտ արեւելահայերէնով եմ հաղորդակցուել: Երբ կարդացի
Չարենց, կարծես ամբողջացայ, այս ժողովրդի հետ անքակտելիօրէն կապուեցի: Այն օգնեց
ինձ գիտական աշխարհայեացք ձեւաւորելուս ընթացքին»:
Գէորգ Բարդակչեանը գտնում
է, որ ինքնութիւնը յաճախ կապում են ազգայնականութեան հետ եւ նոյնքան տարբեր
մեկնաբանութիւններ տալիս: Արեւմտեան մեկնաբանները ելնում են իրենց մշակութային
շահերից: Նրանց առաջարկած տեսութիւնները անհնար է «հագցնել» հայ մշակոյթին: Դա պէտք
է բխի հայ գրականութեան պատմութիւնից, քաղաքական մտքի տրամաբանութիւնից:
Ինքնութիւնը կամ շարունակական յիշողութիւնը, ինչպէս բնորոշում է Գ. Բարդակչեանը,
ամբողջութիւնն է այն արժէքների, որոնց հաւատում ենք, այն կենսափորձի, որ կուտակում
ենք: Իւրաքանչիւր ժողովուրդ ունի իր հաւաքական ճանաչողութեան հեղինակներն ու
կերպարները, որոնք մատնանշում են, թէ ինչպէս ենք մենք գնահատում մեզ: Հաւաքական այդ
ինքնութիւնը ենթակայ է փոփոխութեան: Հին արժէքները կարող են մոռացուել, ժխտուել,
վերանայուել կամ վերակազմուել: Եւ սա զարմանալի չէ:
Քրիստոնէութեան
ընդունումից յետոյ միտումնաւոր կերպով մոռացութեան էր տրւում հեթանոսական մշակոյթը,
իսկ հայ պատմիչները ձգտում էին ստեղծել ժողովրդի նոր, քրիստոնէական էթնոսը: Մեր
պատմիչները` Եզնիկ Կողբացի, Եղիշէ, պատմութեանը նայել են կրօնական տեսանկիւնից,
սկզբունք, որը հասնում է մինչեւ Մխիթարեանների շրջանը:: Այլ է Մովսէս Խորենացու
պարագան, որը միջազգայնացնում է մեր պատմութիւնը` մեզ դնելով հարեւան ժողովուրդների
պատմութիւնների յարաբերութեան բնագրում, եւ տալիս քաղաքական ուղղուածութիւն:
Պատմութեան եւ կրօնի փոխյարաբերութեան մէջ շրջադարձային նշանակութիւն ունեցաւ
Րաֆֆու ստեղծագործութիւնը, մասնաւորապէս «Սամուէլ» վէպը, որտեղ հեղինակը մեր
ինքնութեան կերպարին աւելացնում էր քաղաքական տարրը` կատարելով անցեալի
վերամեկնաբանութիւն:
Թէ ինչպէս են փոփոխւում ազգային ինքնութեան հանդէպ
մօտեցումները` կապուած ժամանակի շահերի եւ կարիքների հետ, Գէորգ Բարդակչեանը ցոյց է
տալիս Արշակ Երկորդ արքայի կերպարի մեկնաբանութիւններով, որոնք ձգւում են 5-րդ
դարից մինչեւ մեր օրերը, մասնաւորապէս նա անդրադարձաւ Պերճ Զէյթունցեանի եւ Լեւոն
Խեչոյեանի կերպարաստեղծման եղանակներին: Նա խօսեց նաեւ հայութեան հաւաքական
խորհրդանիշին` բիբլիական Արարատին ուղղուած հայ, թուրք, պարսիկ, արաբ
գնահատութիւնների մասին ու ծաւալուեց տարբեր ժամանակահատուածներում նրա ընկալման
տարբերութիւնների շուրջ:
Գ. Բարդակչեանի բանախօսութեան մասին ամփոփիչ
գնահատական խօսքով հանդէս եկաւ համալսարանի հայ գրականութեան եւ նրա դասաւանդման
մեթոդիկայի ամբիոնի վարիչ, ՀՀ ԳԱԱ թղթակից-անդամ, Պրօֆ. Աէլիտա Դոլուխանեանը:
Քնարիկ
ԱԲՐԱՀԱՄԵԱՆ
Գևորգ Բարդակչյանին շնորհեցին համալսարանի պատվավոր դոկտորի կոչում
2011-09-22 17:19:09 | Հայաստան | Հասարակություն
Խաչատուր Աբովյանի անվան հայկական պետական մանկավարժական համալսարանում
անցկացվեց գիտական խորհրդի նիստ, որտեղ որոշվեց ՀՀ ԳԱԱ հումանիտար և
հասարակական գիտությունների բաժնի արտասահմանյան անդամ Երվանդ Ազատյանին և
Միչիգանի համալսարանի հայագիտական ամբիոնի վարիչ, բանասիրական
գիտությունների դոկտոր, պրոֆեսոր Գևորգ Բարդակչյանին շնորհել Մանկավարժական
համալսարանի պատվավոր դոկտորի կոչում:
Երվանդ Ազատյանի և Գևորգ Բարդակչյանի գործունեությունն առավել մանրակրկիտ
ներկայացրեցին «Ազգ» օրաթերթի գլխավոր խմբագիր Հակոբ Ավետիքյանն ու ՀՊՄՀ
«Սփյուռք» ուսումնագիտական կենտրոնի տնօրեն Սուրեն Դանիելյանը:
Այնուհետև ելույթ ունեցան Երվանդ Ազատյանն ու Գևորգ Բարդակչյանը: Նրանք
շնորհակալություն հայտնեցին իրենց շնորհված պատվավոր դոկտորի կոչման համար,
եւ ընդգծեցին, որ շնորհը որքան հաճելի էր, նույնքան էլ պարտավորեցնող:
http://www.noyan-tapan.am/am/news/8899/